ԱՌԱՋԻՆ ՔԱՅԼԵՐ. երեք հարցազրույց

Ուսանողներիս մոդուլային աշխատանքները  (տարբեր թեմաներով հարցազրույցներ) պատրաստ էին ապրիլի սկզբներին: Սակայն քաղաքական իրավիճակի, հեղափոխական իրադարձությունների ֆոնին դրանց հրպարակումը ճիշտ չէր լինի, ավելի պարզ՝ անհարիր կլիներ: Հիմա արդեն ավելի հանգիստ շրջան է, եւ մոդուլային աշխատանքներից հրապարակման համար ընտրել եմ այս երեքը: Այսօր երեկոյան կամ վաղը առավոտյան եւս մեկը կհրապարակեմ:

Որ մյուսները չեմ հրապարակում, չի նշանակում, թե վատն էին. պարզապես դրանք քաղաքական, տնտեսական եւ իրադարձային այնպիսի թեմաներ են շոշափում, որ հիմա արդեն հրապարակումը ժամանակավրեպ կլիներ:

Կարդացեք եւ խիստ դատեք:

 

***

Թելլո. թելերի ու ձեռքերի երկխոսությունը

«Թելլի» — Թուրք. tellu կամ telli բառից:
Նշանակում է «ոսկեհյուս, փարթամ մազեր ունեցող»։ 
Գործածական է XVII դարից։ Մնացել է հայ Ժողովրդական երգերում Թելլո ձևով։ 
Այժմ հազվագյուտ անուն է։ (Ըստ http://www.anunner.com/name/armenian կայքի)

 Թելլո տատն արդեն ութսունչորս տարեկան է, մազերը ոսկեհյուս չեն, բայց ոսկեհյուս թելերով արդեն քառասուներկու գորգ է գործել. նկարչուհի-գորգագործ է: Հիմա էլ չի գործում. տարիքն իրենն ասում է: Գորգերը ցույց տալիս համեստորեն խոստովանում է, որ զարմանում է ինքն իր վրա, թե ինչպես է կարողացել այդ բարդ գործերը հաղթահարել: Աշխատանքների մի մասը տանն է, մի մասն էլ երեխաներին, թոռներին ու ծոռներին է նվիրել: Իր ծննդավայրի, նկարչության, գորգագործության մասին և այլ բաների մասին զրուցեցինք Թելլո Մովսիսյանի հետ:

 

 — Դուք ծնվել եք Պարսկաստանում: Ինչո՞վ էիք զբաղվում այնտեղ մինչ Հայաստան գալը:

-Ծնվել եմ Չարթաղում (Սուլթանաբադի շրջան): Նախնական կրթությունս ստացել եմ ծննդավայրիս դպրոցում: 1946-ին ընտանիքով ներգաղթեցինք Հայաստան և բնակություն հաստատեցինք Ղուկասավան գյուղում, որտեղ էլ շարունակեցի ուսումս: Գյուղում ապրած տարիներին էլ գյուղատնտեսական աշխատանքներով էի զբաղվում:

— Բոլոր արվեստներից ու արհեստներից ինչո՞ւ հենց գորգագործությունը ընտրեցիք:

— Մայրս էր գործում, իսկ ես դպրոցական հասակից շատ էի սիրում պատմություն ու նկարչություն: Գորգագործությամբ սկսել եմ հետաքրքրվել դեռ Պարսկաստանում ՝ տասնմեկ տարեկանից: Մասնագիտական կրթություն չեմ ստացել, ամեն ինչ ինքս եմ սովորել: Գորգագործությունն իմ կյանքն է:

-Ձեր գորգերը նվիրել եք ոչ միայն Ձեր զավակներին ու թոռներին, ալյ նաև Մատենադարանին: Կպատմե՛ք այդ մասին:

— Գորգերիցս երեքը՝ «Մեսրոպ Մաշտոց», «Շուրիշկանի Ավետարան», «Կույս Մարիամի ավետումը», նվիրել եմ Մատենադարանին: Հատկապես նշանակալի էր «Շուրիշկանի ավետարան» գորգս Մատենադարանին հանձնելը: Այդ ավետարանը պարսիկ է կազմել, այն հիմա ցուցադրվում է Մատենադարանում: Բնօրինակը տեսնելուց հետո նկարեցի ավետարանի պատկերն ու սկսեցի գործել: Ավարտելուն պես հանձնեցի Մատենադարանին: Այդ ժամանակ այն Սեն Արևշատյանն էր ղեկավարում: Գործել եմ նաև Կոմիտասի պատկերով գորգ, որն էլ նվիրել եմ Կոմիտասի տուն-թանգարանին: Հայոց ցեղասպանության թանգարանին ևս նվիրել եմ թեմատիկ մի գորգ:

— Ինչպե՞ս եք ընտրում գորգերի նախշերն ու պատկերները:

— Գորգերիս վրա հայոց պատմության նշանավոր դեմքերն ու դրվագներն են արտացոլված, նաև «Աստվածաշնչից» եմ պատկերներ գործում: Այս տարիքում էլ կարդում ու ուսումնասիրում եմ հայոց պատմությունը, աստվածաշնչյան պատկերն էլ, իհարկե, գործում եմ համապատասխան «Աստվածաշնչի», երբեմն գորգերիս վրա նաև «Աստվածաշնչից» տողեր եմ գործում: Գորգերիցս մեկը գործելիս (գորգը ցույց տալիս ասաց, որ այն իր համար ուրիշ է) օգտվել եմ Սերիկ Դավիթյանի «Հայկական կարպետներ» գրքից: Պատկերացնում ես, առանց «милиметрвка-յի» եմ գործել,- պարծենում է Թելլո տատը:

 

— Անձամբ հանդիպել եք Գարեգին Առաջին կաթողիկոսի հետ: Ո՞րն էր հանդիպման առիթը:

— Գարեգին Առաջինի հետ հանդիպեցի, որպեսզի Գարեգին Հովսեփյանի (Մեծի Տանն Կիլիկիո պատրիարք-կաթողիկոս 1943-1952) պատկերով գորգը նվիրեմ: Կաթողիկոսը պաշտում էր Գարեգին Հովսեփյանին, նա մեծ ժառանգություն ունի Մատենադարանում: Նվերս մեծ սիրով ընդունեց: Ինքն էլ իր հերթին ինձ Գարեգին Հովսեփյանի գիրքը նվիրեց իր մակագրությամբ:

— Ձեր գորգերը որևէ միջազգային ցուցահանդեսում ներկայացվե՞լ են:

— Ոչ, բայց կարծում եմ շուտով կցուցադրվեն: Գորգերիս մի մասը նոր եմ հանձնել թանգարաններին, դեռ բանակցությունների փուլում ենք:

— Ձեր գործունեության համար որևէ պետական պարգևի արժանացե՞լ եք:

— «Մեսրոպ Մաշտոց» գորգիս համար Մատենադարանի տնօրեն Սեն Արևշատյանի կողմից պարգևատրվել եմ «Մեսրոպ Մաշտոց» պատվավոր հուշամեդալով:

Զրուցեց՝ Սոնա ԹՈՒՄԱՆՅԱՆԸ

 

 

 

 

 

***

Մեր ժամանակ հեռուստատեսությամբ և ռադիոյով ցածրաճաշակ երաժշտություն չէր հաղորդվում

 

ԳԱԼՈՒՍՏ ԴԱՐԲԻՆՅԱՆԸ այգում էր.միշտ կանգնում է նույն տեղում՝ Մարտիրոս Սարյանի արձանի դիմաց, աջ կողմում: Մոտեցա հարցազրույցի համար պայմանավորվելու, ասաց, որ հենց հիմա էլ կարող ենք հարցազրույցը սկսել, (նկարներ գնողները քիչ են, նկարիչները գրեթե միշտ ազատ): Արվեստագետների մասին ամենահետաքրքիր փաստը իրենց՝ առաջին անգամ արվեստի տվյալ ճյուղին առնչվելն է, դե, ես էլ տվեցի առաջին հարցս.

 

— Ե՞րբ եք սկսել նկարչությամբ զբաղվել:

— Ես նույնիսկ չեմ հիշում՝ երբ եմ սկսել նկարել. դա էնքան վաղուց է եղել: Հիշում եմ, մի երեք տարեկան կլինեի, ավագ եղբայրս, որը հետագայում պատմության դոկտոր-պրոֆեսոր էր, ուսանող ժամանակ նկարում էր, հայ մշակութային գործիչների և գրողների նկարներն էր արտանկարում, այդ նկարներն ինձ համար տեսնելը տոն էր: Հիշում եմ, որ արդեն ցածր դասարաններում նույնիսկ եղել է՝ ուսուցիչը ինձ առաջարկել է, որ ես գրատախտակին նկարեմ, որ մյուս աշակերտներն էլ նկարեն: Այսինքն, ես այնքա՜ն վաղ եմ սկսել նկարել: Իսկ հինգերորդ դասարանում արդեն քարից քանդակ էի անում: Չնայած տարբեր տարիներ, ասենք, առաջին-երկրորդ դասարաններում մտածում էի, որ պիտի մաթեմատիկոս դառնամ, չորրորդ դասարանում կարծում էի , որ բանաստեղծ եմ դառնալու, հետո մտածում էի, որ աշխարհագրագետ կդառնամ, հետո սկսեցի մտածել, որ քանդակագործ եմ դառնալու, բայց էդ բոլոր ժամանակներում ես նկարել եմ:

Հարցազրույցին պատրաստվելիս մի նկար էի տեսել, որի հետևի մասում գրված էր Գալուստ Դարբինյան «Մուսաներ» շարքից , 2010  թվական»: Ավելի երկար փնտրելուց հետո ևս մի քանի շարքի անուն էի գտել: Պարոն Դարբինյանին խնդրեցի խոսել իր շարքերի մասին:

— Գրականությունը մի ուրիշ լեզու է, խոսքի լեզուն է, երաժշտությունը հնչյունների լեզուն է, նկարչություն էլ ձևերի լեզուն է: Պատկերների, ձևերի լեզուն խոսքով արտահայտելը հեշտ չի, դրա համար էլ շարքերով եմ ստեղծագործել ու դրել եմ էնպիսի անվանումներ, որ նկարի ընկալմանը չխանգարեն: Շատ դեպքերում նկարների նեղ վերնագրերը խանգարում են նկարը ավելի լայն կերպով ընկալելուն, շարքերը նրա համար են, որ մարդիկ վերնագրերի մասին չմտածեն, մտածեն միայն նկարի մասին: Ինձ մոտ կան շարքեր՝ «Մոռացված աշխարհամաս»,« Երազներ», «Առասպելներ», «Լեգենդներ», բազմաթիվ այլ անվանումներ, որոնք նույնիսկ երաժիշտների ստեղծագործությունների անվանումներից եմ վերցրել, կամ որևէ բանաստեղծի ստեղծագործություններից նայել եմ ինչ-որ բառ, դուր է եկել ու էդպես շարքի անվանումը դրել եմ, բայց էնպես, որ դա նկարին չխանգարի:

Հայ նկարիչ. դե, իսկ եթե նկարները թանգարաններում են ցուցադրվում, այն էլ Հայաստանից դուրս, ուրեմն հպարտանալու առիթ կա:

-Իմ նկարներից այս պահին մի քանի թանգարաններում կան: Երևան քաղաքի պատմության թանգարանում մի ստեղծագործություն ունեմ, որը գուցե և պահուստներում է, գուցե մեկ-մեկ ցուցադրվում է, բայց ժամանակին նվիրատվություն եղավ, խոստացան, որ մոտավորապես 60  նկարիչների գործեր (իհարկե որոշեցին՝ որ նկարիչների), կամ պետք է մշտական ցուցադրվեն, կամ առիթից առիթ ցուցահանդեսներում դրվեն: Իսկ ես աշխատանքներ ունեմ տարբեր երկրների բազմաթիվ եկեղեցիներում, հասարակական շենքերում, բազմաթիվ մասնավոր կառույցներում. երևի միայն Անտարկտիդայում է, որ նկար չունեմ (ծիծաղեց) :

Հպարտ ու պատասխանից ոգևորված՝ մյուս հարցս.

— Իսկ հիմա ցուցահանդեսներ կազմակերպու՞մ եք:

— Ես, ճիշտն ասած, այդքան էլ շատ չեմ սիրում… Նկարիչների միության և տարբեր կազմակերպությունների բազմաթիվ ցուցահանդեսների եմ մանսակցել, ոչ պակաս, քան 70 ցուցահանդեսի մասնակցել եմ, ընդ որում, դրանք հանձնաժողովներով ցուցահանդեսներ են, և ցուցադրվող գործն ընտրվում է:  Իսկ առանձնապես մեծ սեր չունեմ անհատական ցուցահանդեսների, թեև էդպիսի մի քանի ցուցահանդես էլ եմ ունեցել. ես ավելի շատ սիրում եմ նկարել:

Հարցազրույցի ամբողջ ընթացքում ոչ մի անցորդ չմոտեցավ և չնայեց նկարներին: Գուցե կարծում էին՝ կխանգարեն հարցազրույցը:

— Հիմա այցելուները ավելի հաճախ նայում են նկարներին ու անցնու՞մ  են, թե՞ գնորդներ կան:

— Դե նայած՝ ով ինչպես է նախօրոք տրամադրվել: Ընդհանրապես, ասեմ, որ լուրջ արվեստ սիրողները հասարակության մեջ, ոչ միայն Հայաստանում, շատ քիչ են: Օրինակ՝ գիտենք, թե ինչքան քիչ մարդիկ են լավ գրականություն կարդում: Ես այն կարծիքին եմ, որ Երևանում ապրող բնակիչների մեկ տոկոսն անգամ իսկական դասական երաժշտության սիրահար չի, շատ քիչ են էդպիսի մարդիկ. նույնը գրականության մեջ է: Ընդհանրապես, արվեստը արվեստասերների համար է, բայց արվեստասերների թիվը շատ քիչ է: Սովորական, կենցաղային երաժշտություն լսողները շատ են՝ ռաբիզ, փոփ երաժշտություն, բայց դրանք լուրջ արվեստ չեն:

Նկարներից երաժշտություն ու գրականություն անցումները շատ էին զրույցի ընթացքում: Պարոն Դարբինյանը պատմեց նաև, որ միշտ սիրել է գրքեր կարդալ:

— Վեցերորդ դասարանից արդեն արվեստին նվիրված գրականություն էի կարդում: Ես դասական երաժշտության երկրպագու եմ և դասական երաժշտության երկրպագու եմ դարձել դպրոցական տարիներից՝ խորհրդային ռադիոյի ձայնագրություններ լսելով: Այսինքն, մեր ժամանակներում հեռուստատեսությամբ և ռադիոյով ցածրաճաշակ երաժշտություն չէր հաղորդվում:

— Ձեր նկարներն ինչպե՞ս եք ստորագրում:

— Իմ անունով և թիվը: Հա, ես կարծում եմ, որ հայկական անվանումը առաջին հերթին անունն է, ազգանունները հետագայում են եկել, ասենք՝ Ոսկան Երևանցի, Մովսես Խորենացի: Ես ավելի հակված եմ անունով ստորագրելուն: Շատ դեպքերում նկարի հետևում ես ստորագրում եմ դասական ուղղագրությամբ. անկեղծ ասեմ, ես դասական ուղղագրություն շատ եմ սիրում: Եկեղեցիներում չափագրություններ, արձանագրություններ անելիս սերը դասական ուղղագրության հանդեմ աճել է: Դասական ուղղագրության մեջ լեզվի պատմությունը արտացոլված է:

Ծաղիկներ են գնում, որոնք մի շաբաթ անց կորցնում են իրենց տեսքը, իսկ նկարները հավերժ են: Այս արտահայության մեկնաբանությունը պարոն Դարբինյանը տվեց:

-Իհարկե, դա գալիս է հասարակության մեջ գոյություն ունեցող մշակույթից, այսինքն նկար գնելու, նվիրելու մշակույթը մեզ մոտ այդքան էլ… չկա: Ծաղիկներ նվիրելու կուլտուրան էլ  եմ բարձր գնահատում: Պարզապես նկարչություն, արվեստ սիրողների թիվը քիչ է: Շատ մարդիկ անգամ նկարները կախում են ու չեն էլ նայում. այդպիսի մարդիկ բնության գեղեցկությամբ էլ չեն հիանում: Քիչ են մարդիկ, որոնց բնության տեսարանները գրավում են:

Բնության մասին խոսքը միանգամից բերեց հաջորդ հարցին:

-Իսկ դուք ինչի՞ց եք ոգեշնչվում:

— Ես ինձ համարում եմ մշակութապաշտ: Համաշխարհային մշակույթից սկսած, մարդկություն, գրականություն, փիլիսոփայություն, երաժշտություն… Էդ բոլորը ինձ համար ներշնչանքի աղբյուր են: Ներշնչանքի աղբյուր են նաև անցյալի մեծ վարպետների ստեղծագործությունները : Երաժշտության մեջ շատ են հանդիպում ինչ-որ վարիացիաներ, օրինակ՝ Մոցարտի որևէ ստեղծագործության թեմաներով, կամ օրինակ Կարմեն օպերայի թեմայով բազմաթիվ կոմպոզիտորներ սյուիտներ են գրել: Էդպես կարող է նաև մի նկարիչը ոգեշնչվել մեկ ուրիշ նկարչի մի գործից: Օրինակ՝ Պաբլո Պիկասոն բազմաթիվ գործեր է նկարել անցյալի տարբեր նկարիչների թեմաներով, բայց արդեն սինթետիկ կամ անալիտիկ կուբիզմի ձևերով: Այսինքն, ներշնչանքի աղբյուրները կյանքում շատ են: Այ, օրինակ, գեղեցիկ աղջիկներ են, մարդիկ են. դե, մարդիկ հետաքրքիր են, չէ՞, իրենց ներաշխարհը շատ հարուստ է: Դիմանկարիչը միշտ էլ մարդկանց արտաքինով և ներաշխարհով ոգեշնչվում է:

— Ընկերական շրջապատից դուրս ձեզ ինչպե՞ս են դիմում:

— Ցավոք, հայերեն դիմելաձև չկա, որ, ասենք՝ քեռի դիմեն: Ջահելները ավելի շատ ռուսական ձևով են դիմում: Նույնիսկ տարբեր դեպքերում, երբ ազգանունով են փորձում դիմել, կամ «պարոն»-ով, ես դրան դեմ եմ, որովհետև… Ես դրա կարիքը չեմ զգում (ու էլի ծիծաղեց – Ա.Գ.):

Զրույցի ընթացքում պարզեցի նաև, թե ինչպես են կեղծը տարբերում իրական կտավից, իմացա շատ նկարիչների անուններ ու համոզվեցի, որ արվեստը, մասնավորապես արվեստի այս ճյուղը՝ նկարչությունը, պետք է շարունակի մնալ իր տեղում՝ յուրովի հետաքրքիր, հաճելի ու գեղեցիկ, որովհետև.

— Գեղեցկությունն է ոգեշնչում,- ասաց Գալուստ Դարբինյանը:

   Զրուցեց՝ Անի ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ

 

 

***

Պոլիէթիլենային տոպրակները գլխացավանք են դառնում

Աշխարհում աղբի 75 տոկոսը կազմում են պոլիէթիլենային տոպրակները, որոնք քայքայվում են 100-400 տարվա ընթացքում և աստիճանաբար չարիք են դառնում աշխարհի և մարդկության համար: Հայաստանում դրանց օգտագործումը արգելելու կամ այլընտրանքներ մշակելու մասին զրուցել ենք «Երիտասարդ կենսաբանների ասոցացիայի» կրթության և գիտահետազոտական աշխատանքների կոմիտեի քարտուղար ՆԱՐԵԿ ԱԴԱՄՅԱՆԻ հետ:

 

— Վերջին շրջանում պլաստիկե թափոնների ծավալը բավականին մեծացել է։ Ո՞րն է դրա պատճառը։

— Պլաստիկե թափոնների ծավալի մեծացման մեջ մեծ դեր ունեն հանրության անտեղյակ լինելը և անտարբերությունը էկոլոգիական խնդիրների վերաբերյալ:

— Մի շարք երկրներում պոլիէթիլենային տոպրակների օգտագործումը արգելելու տարբեր ծրագրեր են մշակվում։ Հայաստանը ինչպիսի՞ պայքար է մղում դրանց դեմ։

— Ցավոք, դեռևս ոչ մի օրինագիծ չկա, որը կարգելի պոլիէթիլենային տոպրակների օգտագործումը: Բացի դրանից, չկան այլընտրանքային տարբերակներ, որոնց շնորհիվ շրջանառությունը կպակասի: Նաև բացակայում են եղած թափոնների վերամշակման գործարանները, և չեն իրականացվում աղբի տեսակավորում ու վերամշակում:

— Որոշ խանութներում այժմ պոլիէթիլենային տոպրակների համար գումար պետք է վճարել։ Ինչքանո՞վ է այդ քայլը նվազեցնում դրանց օգտագործումը:

— Ճիշտ է, երևանյան մի շարք սուպերմարկետներում տոպրակների համար սահմանվել է գումար, սակայն դա այդքան էլ արդյունավետ չէ, քանի որ շատ չնչին գումար է կազմում: Նաև կարելի է ասել, որ այդ քայլը այնքան էլ ուղղված չէ էկոլոգիական որևէ խնդրի լուծմանը:

— Նախատեսվում է նաև պոլիէթիլենային տոպրակները փոխարինել թղթե տոպրակներով։ Արդյո՞ք թղթե տոպրակների օգտագործումը չի նպաստի կանաչ տարածքների կրճատմանը։

— Թղթե տոպրակները կարելի է պատրաստել վերամշակված թղթից: Ի դեպ, այս դեպքում ամեն 1 տոննայի հաշվով կարելի է 17 ծառ փրկել:

— Իսկ Հայաստանում մարդիկ որքանո՞վ են պատրաստ հավելյալ գումար վճարել թղթե տոպրակների համար։

— Հաշվի առնելով մարդկանց ֆինանսական վիճակը՝ կարելի է ասել, որ պատրաստ չեն վճարել հավելյալ գումար, չնայած դա կախված է, թե ինչ գին կսահմանեն: Եղել է նման փորձ, երբ սուպերմարկետներում վերամշակված թղթից արտադրված թղթե  տոպրակները են հանձնել, որոնց արժեքը եղել է 50 դրամ:

— Առաջարկվող տարբերակներից են նաև կենսապլաստիկ տոպրակները, որոնց համար հումք կարող է ծառայել կարտոֆիլի կեղևը։ Ի՞նչ կասեք դրանց մասին։

— Կենսապլատիկները որպես այլընտրանք օգտագործելը լավ տարբերակ է, սակայն պետք է հաշվարկներ կատարվեն հասկանալու համար՝ արդյո՞ք այս նոր եղանակը կարդարացնի իրեն մեծ արտադրությունում:

— Պոլիէթիլենային տոպրակների օգտագործումը հանգեցնում է մի շարք հիվանդությունների առաջացման, այդ թվում քաղցկեղի։ Ինչպիսի՞ քայլեր են ձեռնարկվում բնակչությանը իրազեկելու և գիտակցությունը բարձրացնելու համար։

— Իհարկե, պոլիէթիլենային տոպրակների կիրառումը կենցաղում դանդաղ, սակայն հաստատուն կերպով ազդում է մարդու առողջության վրա: Ցավոք սրտի, շատ քիչ են լինում իրազեկման ակցիաներ, կարելի է ասել մարդիկ տեղյակ չեն, թե ինչպիսի հետևանքներ կարող է ունենալ պոլիէթիլենային տոպրակների կիրառումը :

— Ներկայումս շատ քաղաքացիներ աղբը թափում են պոլիէթիլենային տոպրակներով։ Դրանց արգելումը արդյո՞ք չի հանգեցնի ավելի լուրջ բնապահպանական խնդիրների։

— Պոլիէթիլենային տոպրակներով նետելն էլ ավելի վնասակար է, քանի որ դրանք բնության մեջ չեն քայքայվում: Դրանք բնությանը և շրջակա միջավայրին վնաս են հասցնում ոչ միայն չքայքայված, այլ անգամ այրված կամ թաղված վիճակում:

— Հայաստանում պոլիէթիլենային տոպրակների վերամշակումը գրեթե բացակայում է։ Ինչպիսի՞ քայլեր են ձեռնարկվում դրանց վերամշակման ծավալները մեծացնելու համար։

— Հայաստանի մի շարք համայնքներում արդեն սկսել են իրականացնել աղբի, հիմնականում պլաստիկ շշերի տեսակավորման առաջին քայլերը. տեղադրվում են հատուկ աղբարկղեր տեսակավորված աղբի համար: Աղբի առանձնացումը, հատկապես բնակչության օգնությամբ, զգալիորեն կկրճատի համայնքների ծախսերը աղբի հավաքման և հեռացման հարցում:

-Եվ վերջում՝ «Երիտասարդ կենսաբանների ասոցացիան» ինչպիսի՞ մասնակցություն է ցուցաբերում այս խնդրի լուծմանը։

-«Երիտասարդ կենսաբանների ասոցիացիան» իրականացրել է մի շարք ծրագրեր, կապված այս խնդրի հետ: Իրականացրել ենք աղբահավաքներ, որի ընթացքում հավաքված պլաստիկե շշերից պատրաստել ենք տարբեր իրեր երեխաների հետ: Ստեղծել ենք էկոակումբներ: Մի շարք դպրոցներում անցկացրել ենք դասընթացներ:

Զրուցեց՝ Լիանա ՄԱՐԿՈՍՅԱՆԸ